(Αφορμή για την αναδημοσίευση του άρθρου ήταν το τηλεφώνημα που πήραμε στο περιοδικό από την σύζυγο του Κώστα Κλουβάτου, που αναζητούσε το τεύχος με το συγκεκριμένο άρθρο, μιας και ήθελε να του κάνει έκπληξη, λόγω της ονομαστικής του εορτής).

Κάθε τρόπος ψαρέματος έχει τη δική του ιδιαιτερότητα, απόλαυση και πρόκληση.

Την συνέχεια του άρθρου θα συζητήσουμε με το νεαρό ερασιτέχνη και αναγνώστη του περιοδικού Κώστα Κλουβάτο. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, έχει εμπειρίες σαν κι αυτές που δείχνουν οι φωτογραφίες. Πράγμα που μας έδωσε την αφορμή για να συζητήσουμε μαζί του και να μας μεταφέρει με τον τρόπο του μέσα από τις στήλες του περιοδικού, αυτό που χαρακτηρίζεται από πολλούς άπιαστο όνειρο.

• Ανοίγοντας την κουβέντα μαζί σου Κώστα, θα θέλαμε να μας πεις δύο λόγια για το πως πήρες την απόφαση να ασχοληθείς με το ψάρεμα ξιφία.

Πριν απαντήσω στην ερώτησή σου, θα ήθελα να αρχίσω, λέγοντας τι είναι αυτό που με συνδέει με το ψάρεμα και τη θάλασσα γενικότερα, το οποίο είχε ως συνέχεια το κυνήγι και τέτοιου είδους ψαριών. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο πατέρας μου. Έχει ένα δικό του τρόπο να σε μαθαίνει να έρχεσαι κοντά στη θάλασσα. Να ανακαλύψεις την μαγεία της και την αστείρευτη δύναμή της. Η στάση που πρέπει να κρατάς απέναντι της δεν πρέπει να κρύβει φόβο ή ένα “αφηρημένο” σεβασμό, αλλά να είσαι συνετός μαζί της. Να παραδέχεσαι την απειρία σου και χωρίς εγωισμούς να προσπαθείς να την αντικαταστήσεις με γνώση. Έτσι μόνο μπορείς να έχεις ανώδυνες και ευχάριστες εμπειρίες. Δεν πρέπει να είσαι υπερβολικός. Όλα έχουν κάποια όρια. Αυτά τα όρια δεν πρέπει, όχι μόνο να μην τα ξεπερνάς, αλλά ούτε και να τα αγγίζεις. Στο κάτω κάτω το χόμπι μας κάνουμε.

Κάτω από αυτή τη λογική ήρθα σε επαφή με τη θάλασσα. Βέβαια, ήθελα να σου πω ότι καταρχήν ασχολήθηκα με το ψαροτούφεκο. Στην πορεία ψάρεμα με παραγάδι ακόμα ψιλά και μέντζα και έτσι έφτασα στα ξιφιοπαραγάδια. Και έπεται συνέχεια…

• Κατανοητά και σωστά αυτά που μας είπες. Από αυτή την αφετηρία πρέπει να ξεκινάμε όλοι μας. Αλλά ας επανέλθουμε στο αρχικό ερώτημα. Πως πήρες την απόφαση να κυνηγήσεις τους ξιφίες θα παρότρυνες και κάποιο άλλο ερασιτέχνη ψαρά να κάνει κάτι αντίστοιχο; Είναι κάτι το εύκολο κατά τη γνώμη σου;

Βρεθήκαμε, θυμάμαι, ένα καλοκαίρι για διακοπές στη νότια Πελοπόννησο. Εκεί, Για πρώτη φορά είδα τους επαγγελματίες που έβγαζα ξιφίες. Δεν το κρύβω ότι έβλεπα με δέος τα ψάρια που έφερναν. Τότε πέρασε από το μυαλό μου πώς θα γινόταν να είχα και εγώ μια τέτοια εμπειρία. Αυτό λειτούργησε ως αφορμή. Παράλληλα, από την πλευρά μας, διαθέταμε ένα σκάφος μεγάλο που πληρούσε τις προϋποθέσεις για να βγεις σε ανοιχτή θάλασσα. Εκεί δηλαδή που κινούνται τέτοιου είδους ψάρια. Ως γνωστόν, τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι επαγγελματίες ήταν τα ξίφιοπαράγαδα. Και μιας κι εμείς ρίχναμε παραγάδια, θεώρησα ότι δεν θα μου ήταν δύσκολο να φτιάξω και να το ρίξω και εγώ. Από κει και πέρα, το πρώτο πράγμα που έκανα, ήταν να τους γνωρίσω από κοντά και να μάθω από τους ίδιους τους επαγγελματίες ότι θα μπορούσε να με βοηθήσει. Έτσι, μου έδειξαν πως να κατασκευάσω το παραγάδι, που και πως να το ρίχνω, τα δολώματα, τα ρεύματα, τους καιρούς, τις κακοτοπιές που πρέπει να αποφεύγω και γενικά ότι πρέπει να προσέξω πάνω σ’ αυτό το συγκεκριμένο ψάρεμα.

Τώρα, όσον αφορά αν μπορώ να παροτρύνω κάποιον ερασιτέχνη ψαρά να αποπειραθεί να ψαρέψει με τον ίδιο τρόπο, θα έλεγα πως μπορεί. Σίγουρα, δεν είναι κάτι ακατόρθωτο. Αρκεί όμως να πληροί όλες τις προϋποθέσεις. Το σκάφος του να τηρεί τις προδιαγραφές, να γνωρίζει τους καιρούς της περιοχής και βέβαια να ξέρει και την τεχνική αυτού του ψαρέματός. Κι όλα αυτά δεν τα λέω για να τρομάξω ή να αποθαρρύνω κανένα. Όμως, όπως είπα και προηγουμένως και θα ήθελα να τονίσω μέσα από το περιοδικό, γνώμη μου είναι ότι αστεία, ειδικά στην ανοιχτή θάλασσα και εγωισμοί, δεν χωρούν. Κάθε τόσο ακούμε για ψαράδες που αγνοούνται ή πνίγηκαν και οι περισσότεροι από αυτούς λειτούργησαν με επιπολαιότητα, ξεπέρασαν τα όρια τους, σε ό,τι έχει σχέση με το ψάρεμα και τη θάλασσα γενικότερα. Πιστεύω ότι δεν αξίζει τον κόπο να βάλουμε τη ζωή μας σε κίνδυνο για ένα ξιφία ή οποιοδήποτε άλλο ψάρι. Και για να αποφευχθούν οι παρεξηγήσεις, Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα να αντιμετωπίζεις τη θάλασσα με σύνεση, εμπειρία και γνώση και άλλο πράγμα με επιπολαιότητα ή αντίθετα με τρόμο και πανικό.

• Από ότι είπες Κώστα, ψαρεύεις τους ξιφίες με παραγάδι. Βέβαια, αυτό δεν είναι ένα κοινό παραγάδι. Πες μας δύο λόγια για τα υλικά για την κατασκευή του.

Η μάνα που βάζω είναι Νο 200, τα παράμαλα διπλά Νο 100 και τα αγκίστρια τα γνωστά στραβά νορβηγικά με τρύπα, που χρησιμοποιούν για ξιφιοπαράγαδα Νο 3 ή 4. Δένω τα δύο παράμαλα στην τρύπα του αγκιστρίου και τα άλλα άκρα τους καταλήγουν και δένονται στη μάνα. Το μήκος του κάθε παράμαλου είναι τρεις οργιές και η απόσταση κόμπο σε κόμπο είναι στις 20 οργιές.

• Ο ξιφίας ψαρεύεται και με άλλους τρόπους, όπως συρτή ή ζωντανό δόλωμα σε μονάγκιστρα. Γιατί επιμένεις τόσο με τα παραγάδια;

Ξεκίνησα με τα παραγάδια, γιατί όπως είπα και πριν, υπήρχε η σχετική εμπειρία, πράγμα που δεν μας δυσκόλεψε ιδιαίτερα ως προς την κατασκευή και την λειτουργία του ξιφιοπαράγαδου. Σίγουρα αυτός ο τρόπος ψαρέματος απαιτεί πολύ χρόνο και κούραση σε σχέση με τους άλλους. Αλλά πιστεύω ότι πάνω στις τεχνικές που ακολουθούμε πρέπει να τριβόμαστε και να τις μαθαίνουμε σωστά, για να έχουμε επιτυχία. Έχω στο πρόγραμμα να ασχοληθώ και με την συρτή και το μονάγκιστρο στο μέλλον. Δεν τα υποτιμάω, αλλά δεν τα ξέρω ακόμα.

• Τα δολώματα που χρησιμοποιούν στα ξιφιοπαράγαδο είναι το θράψαλο, τα κοκκάλια και άλλα σκληρά ψάρια αυτής της κατηγορίας. Πες μας εσυ, τι προτιμάς και επιπλέον, κάνεις κάποια προεργασία πρώτα στο δόλωμα σου πριν το περάσεις στο αγκίστρι; Προσέχεις ιδιαίτερα κάτι άλλο που σχετίζεται με το δόλωμα;

Πρώτα απ’ όλα, προσέχω τα δολώματά μου να είναι πάντα φρέσκα. Επειδή αυτό δεν είναι πάντα δυνατό, προμηθεύομαι σκουμπριά φρέσκα, ποτέ ταλαιπωρημένα και τα βάζω στον καταψύκτη. Έτσι τα έχω ανά πάσα στιγμή. Πρώτη προτίμηση μου είναι τα σκουμπριά, γιατί στην περιοχή που ψαρεύω υπάρχουν σε αφθονία και αποτελούν τροφή για για τα ψάρια το κυνηγάω. Έχω επιτυχία με αυτό το δόλωμα στην συγκεκριμένη περιοχή και εποχή. Τώρα, αν αλλάξουν αυτοί οι παράγοντες σίγουρα θέλει και αλλαγή δολωμάτων. Βάζω τα σκουμπριά ολόκληρα πάνω στο αγκίστρι, καρφώνοντάς τα από τα μάτια. Ανάλογα το μέγεθος που έχουν τα δολώματα μου (μικρά – μεγάλα) κάθε αγκίστρι θα πάρει ένα ή δύο σκουμπριά.

• Προχωρώντας την κουβέντα, θα μπορούσες να μας πεις πως κάνεις την επιλογή της περιοχής να ψαρέψεις και για να γινόμαστε συγκεκριμένοι, τον τόπο που θα ρίξεις το παραγάδι;

Κατά τη γνώμη μου αυτά τα ψάρια κινούνται σε ανοιχτή θάλασσα, σε πέλαγος και σε αρκετά βαθιά νερά, κοντά στις ακτές. Το χαρακτηριστικό αυτό των ψαριών μας αναγκάζει να ψάξουμε και να εντοπίσουμε συγκεκριμένους τόπους σε αυτές τις περιοχές, γιατί φυσικό επόμενο είναι η αδυναμία μας ως ερασιτέχνες, να ψαρέψει το παραγάδι μας σε αρκετά μεγάλη ακτίνα. Το λέω αυτό γιατί τα επαγγελματικά σκάφη έχουν άλλες δυνατότητεςκαι ως προς το σκάφος, αλλά και ως μπροστά τα ραντάρ. Αφήνουν λοιπόν το παραγάδι, το παρασέρνουν τα ρεύματα ή ο αέρας ή και κάποιο μεγάλο ψάρι και μετά με τη βοήθεια του ραντάρ το εντοπίζουν. Βέβαια και τα σκάφη που διαθέτουν είναι κατάλληλα και δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα να πάνε σε όποιο σημείο κι αν βρίσκεται. Αυτή η πολυτέλεια που διαθέτουν τα επαγγελματικά σκάφη για τους ερασιτέχνες, είναι αδυναμία. Γι’ αυτό το λόγο γίνεται επίμονα και προσεγμένο ψάξιμο για τα σημεία που θα πέσει το ξιφιοπαράγαδο.

Εγώ το ρίχνω πάνω από βαθιές μεσοπέλαγες ξέρες σε ρεύματα που έχει η περιοχή ή παρακολουθώ που υπάρχει κινητικότητα μικρόψαρων με το βυθόμετρο ή πρακτικά, ψαρεύοντας με τσαπαρί.

• Για να γινόμαστε κατανοητοί στους αναγνώστες. Το παραγάδι σου ψαρεύει σε σταθερό σημείο; Στις άκρες του έχεις ποντίσει μολύβια που φτάνουν έως το βυθό;

Όχι. Κάτι τέτοιο το θεωρώ λάθος. Ρίχνουμε παραγάδια στο βυθό πάνω στην αποχή. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ψάρια του αφρού που η κίνησή τους μεταβάλλεται. Το κάνουν μερικοί, αλλά με αυτό τον τρόπο περιορίζουν την επιτυχία σε αυστηρά μικρά ποσοστά. Είπαμε, δεν έχουμε την πολυτέλεια να ακολουθήσουμε το παραγάδι σαν τους επαγγελματίες, μην το παρακάνουμε όμως. Βέβαια, δεν είναι μόνο αυτό το πρόβλημα, αλλά φοβούνται τις αλλαγές του καιρού και το ρευμάτων, μην τους μπερδέψει. Αντίθετα, εμείς έχουμε βρει μία μέση λύση. Ποντίζουμε το μολύβι και δένουμε τη μία άκρη του παραγαδιού και η άλλη είναι ελεύθερη, με αποτέλεσμα το παραγάδι να ψαρεύει κυκλικά. Η εμβέλειά του έτσι, είναι πολύ μεγαλύτερη από το να είναι σταθερό.

• Τι γίνεται με τον αέρα και τα ρεύματα; Πως ξεπερνάς εσύ το πρόβλημα να σου μπερδευτεί;

Σίγουρα, τα πράγματα αλλάζουν από περιοχή σε περιοχή και από εποχή σε εποχή. Όπως σου είπα στην αρχή της κουβέντας μας, ψαρεύω στη νότια Πελοπόννησο. Εκεί, οι φίλοι ψαράδες του είδους, αλλά και η δική μου παρατήρηση, με βοήθησαν να μάθω την πορεία το ρευμάτων, το συσχετισμό τους με την κατεύθυνση του ανέμου και τις ώρες που αλλάζει ο καιρός την εποχή που ψαρεύω. Αν βρεθώ σε άλλη περιοχή για τέτοιου είδους ψάρεμα, προσέχω καταρχήν τα ρεύματα που το καλοκαίρι φαίνονται στην επιφάνεια της θάλασσας, την κατεύθυνση των ανέμων και τις πιθανές αλλαγές του καιρού. Θεωρώ ότι έχει τις δυσκολίες του, όχι όμως ότι είναι και ακατόρθωτο. Εξάλλου κάθε τρόπος ψαρέματος θέλει την μελέτη του και την τριβή του για να γίνεται σωστά και αποτελεσματικά. Έτοιμες συνταγές στο ψάρεμα, κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχουν.

• Η απόσταση που καλύπτει το παραγάδι σου είναι σχετικά μεγάλη. Πως αποφεύγεις τις προπέλες σκαφών που πιθανό να περάσουν από πάνω ή ακόμα και τους ψαράδες με τις συρτές τους που μπορεί να βρεθούν στην περιοχή που ψαρεύεις;

Το παραγάδι μου ξεκινά να ψαρεύει 5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού, πράγμα που με βοηθά να αποφεύγω τις προπέλες των σκαφών. Όσο για τους ψαράδες που κάνουν συρτή δεν συναντιόμαστε, γιατί τα ψαρέματα μας γίνονται αντίθετες ώρες. Εγώ ρίχνω τη νύχτα και αυτοί κάνουν τη μέρα.

• Με αφορμή αυτά που είπες πριν, πες μας σε ποιο ύψος κατά τη γνώμη σου ψαρεύει καλύτερα το παραγάδι. Ποιες ώρες είναι οι καλύτερες κατά τις εμπειρίες σου και ποιες εποχές προτιμάς;

Να αρχίσω με την εποχή. Προτιμώ το καλοκαίρι, γιατί βασικά έχω την πολυτέλεια του χρόνου και ο καιρός είναι σχετικά πάντα προσιτός για να βγω σε ανοιχτή θάλασσα. Το καλοκαίρι στη θάλασσα συναντάμε πλήθος από είδη μικρότερων ψαριών που γίνονται τροφή για τους ξιφίες. Η θερμοκρασία ανεβαίνει και τα ενδιαφερόμενα ψάρια κινούνται προς τον αφρό. Ακόμα, εκείνη την εποχή αυτά τα ψάρια έρχονται από γέννα και γίνονται πιο αρπακτικά και λιγότερα μίζερα. Σχετικά με τις ώρες που ψαρεύει το παραγάδι, είναι με το σούρουπο έως το χάραμα της άλλης μέρας. Βρίσκω πιο κατάλληλες ώρες το τέλος του απογεύματος, γιατί κόβει ο αέρας και το πρωί που φρεσκάρει, το σηκώνω. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μία περίπτωση που πιάστηκε το ψάρι νωρίς το βράδυ. Όταν πήγα το χάραμα να μαζέψω, ο ξιφίας είχε εξαντληθεί και παρέσυρε προς το βυθό 15 αγκίστρια. Αλλά και τις πρωινές ώρες πιάνονται.

Αν προσέξεις τη φωτογραφία, το ψάρι ήταν ζωντανό και φρεσκοπιασμένο. Ακατάλληλες βρίσκω τις νύχτες με φεγγάρι. Πιστεύω ότι φαίνονται τα εργαλεία και λειτουργεί αρνητικά, για να επιτεθεί το ψάρι στα καρφωμένα δολώματα. Ο ξιφίας είναι ψάρι περήφανο και καχύποπτο. Δεν πέφτει εύκολα σε παγίδες, γι’ αυτό κι εμείς από την πλευρά μας πρέπει να αποφεύγουμε καθετί που το προδιαθέτει άσχημα για να πιαστεί. Τώρα, ως προς το ύψος φροντίζω να ψαρεύει το παραγάδι μου, όσο το δυνατόν προς τον αφρό, γι’ αυτό τον λόγο τοποθετώ καλαδούρια ανά πέντε αγκίστρια με 5 μέτρα σκοινί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κάνει μια μικρή κοιλιά προς τα κάτω το παραγάδι, αλλά το επόμενο καλαδούρι να το επαναφέρει προς τα πάνω. Έχω δει μερικούς επαγγελματίες να του δίνουν μεγαλύτερο βάθος. Εγώ πάντως, πιστεύω ότι δουλεύει καλύτερα προς τον αφρό. Ξέρεις τώρα, στο ψάρεμα, καμιά φορά μας επηρεάζουν και οι εμπειρίες που έχει ο καθένας μας.

• Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας αναφέρθηκε στα ψιλά και μέντζα παραγάδια. Εκεί λοιπόν αντιμετωπίζουμε πρόβλημα με τα μικρά ψάρια και τη μουρμουρέσα που μας χαλούν τα δολώματα. Στο ξιφιοπαράγαδο με το δόλωμα που χρησιμοποιείς, έχεις κάποιο αντίστοιχο πρόβλημα;

Γεγονός είναι ότι σ’ αυτή την περίπτωση δεν απαλλάσσεσαι εντελώς από τους ενοχλητικούς. Μπορεί να μην είναι τόσοι πολλοί, αλλά θα σου χαλάσουν τα δολώματα, τα θράψαλα που περνούν και μένουν κάποιο διάστημα στην περιοχή που ψαρεύουν. Ακόμα μπορεί να σου τα καταστρέψουν μικρότερα ψάρια, που δεν μπορούν να πιαστούν στα μεγάλα αγκίστρια.

• Να επανέρθουμε σε ένα άλλο πρακτικό ερώτημα. Κατά το μάζεμα του παραγαδιού, ποια διαδικασία ακολουθείς, ειδικά τότε που έχει πάνω ψάρι ή ψάρια;

Φροντίζω το σκάφος να ακολουθεί το παραγάδι. Ξεκινάω και το μαζεύω πάντα από τη μη σταθερή-πατωτή αρχή. Όταν έχει πάνω ψάρι, πολλές φορές νιώθεις το βάθος του, παρά τα σκορτσαρίσματα που κάνει. Εκεί θέλει την απαιτούμενη προσοχή και επιδεξιότητα στο να μη βρεθεί το παραγάδι κάτω από το σκάφος, αλλά πάντα να βρίσκεται το υπόλοιπο τμήμα του μπροστά. Απαραίτητη είναι η χρησιμοποίηση γαντιών για το μάζεμα. Και όταν έχει ψάρι επάνω, ο γάντζος με βγάζει από τη δύσκολη θέση.

• Μπήκαν αρκετά ερωτήματα Κώστα και από την πλευρά σου, έδωσες απαντήσεις που εκτιμάς ότι είναι οι σωστές. Να κάνουμε και μία που δεν έχει σχέση με τον τρόπο ψαρέματός, αλλά με τα πιθανά προβλήματα που γεννά. Τα ξιφιοπαράγαδα είναι εργαλεία που χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον από επαγγελματίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται και από ερασιτέχνες, αλλά δεν νομίζεις ότι κάπου μπαίνουμε στα δικά τους νερά; Με καταλαβαίνεις…

Θα σου απαντήσω χωρίς προκαταλήψεις. Πιστεύω ότι η θάλασσα είναι αρκετά μεγάλη και μας χωράει όλους. Για τον επαγγελματία το ψάρεμα του ξιφία ή οποιουδήποτε άλλου ψαριού είναι η δουλειά του και για τον ερασιτέχνη το ψάρεμα είναι γεμάτο δοκιμές, απόπειρες, εμπειρίες, ένταση, χαρά και άλλα. Πιστεύω οτι μπορούμε να λειτουργήσουμε ταυτόχρονα και οι δύο κατηγορίες, αρκεί να υπάρχει καλή θέληση και σεβασμός μεταξύ μας. Εγώ πάντως από την πλευρά μου, αποφεύγω να ρίχνω στα δικά τους νερά. Υπάρχει η στοιχειώδης συνεννόηση μαζί τους και έτσι αποφεύγονται πιθανά προβλήματα. Για μένα πάντως, δεν είναι μόνο εκεί το πρόβλημα. Σε παλιότερο τεύχος του περιοδικού  είχα διαβάσει για τη μείωση του ψαριού και για τους περιορισμούς που μπαίνουν για τα μεταναστευτικά ψάρια, δηλαδή και τους ξιφίες. Εκεί νομίζω ότι βρίσκεται πραγματικά το πρόβλημα και όχι αν οι επαγγελματίες στρέφονται κατά των ερασιτεχνών ή το αντίθετο.

• Αναμφισβήτητα Κώστα, σε μια θάλασσα πλούσια σε είδη και γεμάτη από ψάρια δεν θα υπήρχαν προβλήματα τέτοιου είδους, που κάθε χρόνο γίνονται πιο συχνά και έντονα. Μετά από τέτοιες εμπειρίες πώς αντιμετωπίζεις τους υπόλοιπους τρόπους που σου δίνουν μικρότερα ψάρια. Απ’ ότι βλέπω στις φωτογραφίες ασχολείσαι και με το ψαροτούφεκο και τα πηγαίνεις αρκετά καλά…

Αυτό που με μαγεύει είναι η ενασχόληση με τη θάλασσα. Τα φυσικά φαινόμενα και οι τεχνικές και όχι μόνο το μέγεθος των ψαριών. Κάθε τρόπος του ψαρέματος σε βάζει σε μια αδιάκοπη αναζήτηση, σε μια όμορφη περιπέτεια. Ο καθένας από αυτούς έχει τη χάρη του ως προς την εφαρμογή, αλλά και ως προς το αποτέλεσμα. Δεν υποτιμάω κανέναν, αντίθετα, προσπαθώ να τους μάθω, όσο το δυνατόν, καλύτερα, όλους.

Νομίζω Κώστα ότι είναι τα καλύτερα λόγια που θα μπορούσε να κλείσει το άρθρο. Σε ευχαριστούμε και θα τα ξαναπούμε με καινούριες εμπειρίες σου.