Η σφυρίδα είναι το είδος του ψαριού που καταξιώνει τον ψαρά με την στοχευόμενη σύλληψη της. Είναι μεγάλη, πολύ συχνά εξαιρετικά καχύποπτη, δυνατή στο πάλεμα της, απρόβλεπτη αλλά και νοστιμότατη. Όμως για να φτάσει στο τραπέζι μας, θα δώσει αξέχαστη μάχη και έτσι μας καλύπτει γαστρονομικά, αλλά και ψυχοσωματικά με την έκρηξη αδρεναλίνης που προκαλεί η απόκτησή της.
Επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο, απαιτείται οργάνωση, τακτική, προσήλωση, εφόδια και βασικές, απαραίτητες όμως, γνώσεις για να την προκαλέσουμε και να την ξεγελάσουμε. Υπάρχουν ψαράδες που με εμμονή θα έλεγα, μονοδιάστατα ασχολούνται με το είδος. Αναπόφευκτα περιορίζουν τους αλιευτικούς τους ορίζοντες και εντέλει, τις γνώσεις, αλλά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι πληρούν τα παραπάνω αναγκαία και γι αυτό φέρνουν με την βάρκα τους συχνά σφυρίδες. Με αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να εξισορροπήσουμε τις αναλογίες ώστε και οι υπόλοιποι ψαράδες να απολαμβάνουν συχνότερα σφυρίδα στο τραπέζι τους. Ας ξεκινήσουμε με την πιο ήπια τεχνική ως προς την αλιευτική εμπειρία, το ψάρεμα με σιλικόνες.
Οι σφυρίδες είναι επιρρεπείς στην κίνηση του υποτιθέμενου θηράματος. Παιχνιδιάρα ουρίτσα, μαλακό σώμα, κάνουν τα σιλικονούχα δολώματα με την ακαταμάχητη υφή πραγματικό δέλεαρ για τις πρασινομάτες σεραννίδες. Το πρόβλημα είναι ότι οι ψαράδες όπως και ο γράφων πίστεψαν ότι μπορούν να πιάσουν μεγάλες σφυρίδες με αυτόν τον άχαρο τρόπο ψαρέματος αφού πρώτα έχασαν από δυσπιστία τέτοια, αξιόλογα ψάρια, από λάθος χειρισμό του κατά τα άλλα απλού εξοπλισμού. Έτσι το παράμαλλο έχει μήκος που ξεκινάει τουλάχιστον από 3 και φθάνει και 6-7 οργιές καθώς μεγάλα ψάρια που καρφώθηκαν επιτυχώς, χάθηκαν. Κυρίως από αιφνιδιασμό και κατ επέκταση εξαρχής λανθασμένη ρύθμιση φρένων σε επιπόλαιο τρύπωμα μεν αλλά σε λαγούμι έστω λασπώδη δε, μόλις πήραν άνετα κεφάλι. Το πάχος κοντά στα 0.60mm (0,57-0,72mm ) δίνει σιγουριά με το παχύτερο να λειτουργεί καλύτερα σε βαρύτερες κεφαλές από 120γρ, στα βαθιά όπου δεν αλλοιώνει την πλεύση μιας μεγάλης σιλικόνης.
Η αναφορά γίνεται ειδικά για τις σφυρίδες καθώς καλά τα παράμαλλα 0,47-0,52mm για γενικό ψάρεμα όμως εάν χαθεί σιλικόνη σε τρύπα του κομματιού, σπανιότατα άλλο ψάρι θα ενδιαφερθεί για τέτοιο τεχνητό. Το νήμα άριστο 0,25 - 0,32mm σε διάμετρο με το παχύτερο να δίνει σιγουριά και να αποτρέπει παραχωρήσεις, γεγονός που στην αρχή της μάχης με μια μεγάλη σφυρίδα, συχνά καταλήγει σε χάσιμο ψαριού. Καλάμια υπάρχουν σε ποικιλία που ταιριάζουν στην τεχνική όμως τα πιο συμπαγή, δανεικά από φύλακα ή το κανονικό jigging με μέτρια και όχι υπερβολικά χαρακτηριστικά κυρίως για την αποφυγή βάρους, μπορούν να ψαρέψουν σφυρίδες. Παρομοίως ισχύουν ως προς τα χαρακτηριστικά και για τους μηχανισμούς αρκεί όμως να είναι ποιοτικοί.
Εποχή για σφυρίδες
Η εποχή που χτυπάνε στις σιλικόνες είναι ορισμένη. Περιλαμβάνει τους ζεστούς μήνες, κυρίως από τα τέλη ανοίξεως έως τις αρχές φθινοπώρου. Το βάθος που αποδίδουν καλύτερα σχετικά μεγάλο, τουλάχιστον 45 μέτρα και κάτω και φυσικά τις ημερήσιες ώρες. Πιο εκτεταμένη χρονικά, περίοδο έχει για τις σφυρίδες η πιο κλασσική μέθοδος για το ψάρεμα τους, το χοντρό παραγάδι. Στο παραγάδι τα ψάρια τρώνε ρηχά και βαθιά, μέρα και νύκτα σχεδόν όλο τον χρόνο με ύφεση της δραστηριότητας τους στα τέλη της άνοιξης. Το παραγάδι δίνει τη δυνατότητα να καρτερέψουμε συνεχώς με τα δολώματα μας. Ειδικά σε «νεκρό» χρόνο, νύκτα δηλαδή, τα πονηρά ψάρια σε πολυψαρεμένα κομμάτια που η σφυρίδα ενώ έχει έντονη παρουσία, σπανίως και σε ιδιαίτερες συνθήκες πλέον θα ξεγελαστεί με τις άλλες τεχνικές, συρτή ζόκα κτλ. Η μόνη απαίτηση, το πολύ και καλό δόλωμα που καλύπτει, πλούσια, τα μεγάλα παραγαδίσια αγκίστρια. Τα ενισχυμένα Νο 8 αποτελούν μια καλή πρόταση, αρματωμένα σε Νο 0,70- 0,80mm παράμαλλα μήκους 1-1,30 μέτρου ανά 5-6 οργιές δεμένα σε μάνα No 100-110mm.
Εξώφυλλο σε προηγούμενο περιοδικό.
Δολώματα φρέσκα που μπορείτε να προμηθευτείτε ανάλογα την περιοχή και την εποχή εκτός από ολόκληρες φρίσσες, γόπες και σαρδέλες είναι τα ακόλουθα: Καραβίδες - λασποκαραβίδες, καλαμαράκια της τράτας, αλλά και κομμάτια από μουγκρί, τονάκια, σκουμπριά, παλαμίδες, αυτά κομμένα σε σχήμα τάκου, μεγάλου μεγέθους φυσικά. Ακόμα υπάρχουν και οι ντόπιοι που πιάνουν ζωντανά ψαράκια κάθε είδους με κοφινέλα και μπέντουλα από την προηγούμενη. Αφήνουμε το εργαλείο να ψαρέψει 3 έως 5 ώρες. Τα πιασμένα ψαριά του χοντρού παραγαδιού δε δημιουργούν πρόβλημα στο λεβάρισμα και δεν παθαίνουν κάτι σε περίπτωση που ξεχαστούμε. Πλεονέκτημα ειδικά για τις κρύες νύχτες του χειμώνα που τα ψάρια είναι πιο ευάλωτα καθώς έχουν ανάγκη περισσότερες θερμίδες. Προσοχή για τους κατόχους φουσκωτών, στα μεγάλα σαλάχια και για όλους στις τράτες που μπορεί να σου τραβήξουν μεγάλο μέρος του εργαλείου, στην εποχή τους.
Άλλες τεχνικές με ψεύτικα και ζωντανά
Οι συρτές είναι οι πιο δημοφιλείς τεχνικές για ψάρεμα σφυρίδας. Η παραδοσιακή συρτή με μολύβια είναι η γρήγορη εκδοχή ενώ ο φύλακας με ζωντανό η αργή, με επέκταση τον σχεδόν ακίνητο κοντοφύλακα και την εντελώς κάθετη ζόκα. Ας προλάβουμε να ψαρέψουμε όπως κάνουν οι πρώιμοι ψαράδες καλαμαριών που μπορεί να πιάσουν και τρία καλάμαράκια, σε δύο ολόκληρες μέρες για να κατασκηνώσουν με αυτά και τον κοντοφύλακα τους πάνω στα καλά κομμάτια. Εκεί πιέζουν τις γενικά δασκαλεμένες πλέον σεραννίδες να ενδώσουν. Νωρίς το φθινόπωρο ξεγελιέται καμία πριν και οι άλλοι εποχιακοί ψαράδες ανακαλύψουν τα πρώιμα καλαμάρια. Μετά όλοι θα βλέπουν το νήμα, τα εργαλεία και φυσικά το δόλωμα στα ακριβά βυθόμετρα τους, να αγνοείται από τις μεγάλες πρασινομάτες εκεί στα βαθιά. Στα ρηχότερα ο «καλός» βαθύτης υποβρύχιος, έχει έρθει από καιρό με πρόσκληση και κεράσματα ακόμη, και έχει κάνει τη «δουλειά» του. Αυτά για τη κάθετη τεχνική με ζωντανό και όχι μόνο.
Ο φύλακας όμως είναι διαφορετικός εμπεριέχει κίνηση έστω σε αργή ταχύτητα 0,5 έως 1,2 μίλια και ψαρεύει με ποικίλα ζωντανά δολώματα καθώς ανταποκρίνεται στα φυσικά κυνηγετικά ένστικτα του αρπακτικού που βγήκε για ανεύρεση τροφής. Το σκάφος εξερευνά, ψαρεύει κανονικά δηλαδή. Φυσικά δεν υπάρχει άμεση οπτική επαφή με το δολωμένο εργαλείο οπότε το άρπαγμα, το χτύπημα θα αιφνιδιάσει ευχάριστα όπως παλιά. Μου φαίνεται ότι σύντομα πολλοί εάν δεν δουν κάτι αναγεγραμμένο σε οθόνη, για αυτούς θα είναι αόρατο και μη πραγματικό. Αυτό ισχύει στην ζωή στη γνώση και φυσικά στο ψάρεμα τους. Αυτοί θα χάνουν και θα ζουν πλασματικά, αν και τώρα πολλοί ψαρεύουν και εκφράζουν και γνώμη, δίνουν και συμβουλές έμμεσα από τις οθόνες.
Στο ψάρεμα μας τώρα το παράμαλλο είναι αόρατο, δηλαδή ανθεκτικό σε εκδορές από 0.52 έως 0.62mm, τα αγκίστρια μεγάλα Νο 6-7 και για ηθικούς και πρακτικούς λόγους, όχι παραπάνω από 2 στην αρματωσιά. Ο φύλακας ψαρεύει και ρηχά από τα 30 μέτρα πχ και με ταραγμένη θάλασσα. Συγκεκριμένα με τέτοιες συνθήκες κρίνεται ως η καλύτερη τεχνική. Κάθε τεχνική έχει κρυφά πλεονεκτήματα όπως το παραγάδι που δεν είναι δημοφιλές καθώς όταν το νετάρεις δε μπορείς να «σερφάρεις» στο διαδίκτυο, οπότε ο ψαράς του εκ των πραγμάτων διαφοροποιείται από τους πολλούς. Η ζόκα πάλι στοχεύει με ακρίβεια στην ξεχασμένη πλάκα στα βαθιά, όπου μέχρι να την ανακαλύψουν οι περισσότεροι, θα καταφεύγουν κάποια ψάρια. Με αυτά περνάμε στη τεχνική που έχει διαχρονικά δώσει πολλά ωραία ψάρια, την παραδοσιακή συρτή με μοιρασμένα μολύβια. Η γρήγορη φύση της στοχεύει ψάρια που ψάχνουν τροφή. Για να είναι λοιπόν αποτελεσματική εκτελείται τις ώρες που τα αρπακτικά ψάρια συνήθως είναι δραστήρια. Αυτός είναι και ο λόγος που παραδοσιακοί, γραφικοί για πολλούς, ψαράδες χωρίς την συνδρομή τελευταίας γενιάς απαιτητικού στην χρήση, αντικατάσταση και συντήρηση εξοπλισμού, πιάνουν συχνά ωραίες σφυρίδες.
Ο εξοπλισμός τους είναι στιβαρός διαχρονικός και εξυπηρετεί τον τρόπο ψαρέματος τους που διεξάγεται με απόλυτους κανόνες που διέπονται από την βιολογία του είδους και τον φυσικό κύκλο ζωής στην θάλασσα. Δηλαδή το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό, γεγονός που δε συμβαίνει όλες τις ώρες και εποχές. Ψαρεύουν λοιπόν νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα και αυτό είναι. Όσοι επιμένουν και το παρακάνουν, πιέζουν την τύχη τους και σπαταλούν ώρα, ενέργεια και πόρους σε αναμονή κάποιου τυχερού πλέον ψαριού. Στις μέρες μας συχνότερα, η τύχη και η θάλασσα δεν ανταμείβουν ανάλογά, τους επίπονους τουλάχιστον με ψάρι που σαν είδος χαρακτηρίζεται από εγκράτεια και καχυποψία. Φυσικά τέτοιες πρακτικές δεν βοηθούν την εξέλιξη κανενός ως ψαρά και άτομο. Η εποχή της συρτής κρατάει πολύ ενώ υπόκειται στον κανόνα που λέει ότι τα αυγωμένα ψάρια δε ρισκάρουν και δεν κυνηγούν με όρεξη. Στην παραδοσιακή γρήγορη συρτή για σφυρίδες, ο κανόνας αυτός είναι αμείλικτος.
Το γεγονός αυτό σε συνάρτηση με το ότι το ψάρεμα με αξιώσεις για αυτό το είδος δεν είναι πολύωρο, δίνουν ας το πούμε μια οικολογική διάσταση στην παραδοσιακή συρτή. Φυσικά και πρέπει να φροντίσουμε και εμείς για αυτό. Απόλυτα, απελευθερώνουμε σφυριδάκια που δεν υπερβαίνουν το 1,5 κιλό. Πιάνουμε το ψάρι από την κάτω γνάθο, κάνουμε μικρή τρυπούλα στην φούσκα του που θα επουλωθεί σύντομα μετά το αρχικό του σοκ και αφού το κινήσουμε κάτω από την επιφάνεια, θα ξαναγυρίσει στον βυθό. Οι αρμόδιες αρχές πρέπει να επιδείξουν αυστηρότητα όταν στους πάγκους των ψαράδων συναντώνται σφυριδάκια, μεριδιάρικα συνήθως πιασμένα σε ψιλά παραγάδια, τράτες και δίχτυα. Ντροπή… Ηθικό και πρακτικό ωστόσο είναι κάθε αποδεκτό ψάρι να το υποβάλουμε σε ευθανασία. Απλά βυθίζουμε το μαχαίρι για να βρούμε εγκέφαλο στην κορυφή του κρανίου κέντρο πίσω από τα μάτια.
Οι μεγάλες πιάνονται στα τέλη φθινοπώρου με αρχές χειμώνα και το μικρό διάστημα που ακολουθεί μόλις αποχύσουν. Το παράμαλλο 0,80mm κάνει για αυτές, ενώ λεπτότερο απαιτεί αρίστης ποιότητος, αόρατη με διπλούς κόμπους στα δεσίματα και με εντατικό για τυχόν φθορές του, έλεγχο. Έτσι παρουσιάζει με σωστή πλεύση τα μεγάλα τεχνητά με ενισχυμένες σαλάγκιες που προτιμάμε, τόσο σε ζεστά νερά αλλά και όταν ο καιρός είναι άβολος, με έντονα ρέματα που δεν επιτρέπουν αυστηρό πέρασμα. Σε πιο κρύα νερά και ταχύτητα που μπορεί να παραμείνει στα 3 μίλια, οι πλοηγοί με νωπά δίνουν ως παραδοσιακό δόλωμα αν και χοντροκομμένο στην παρουσίαση του, ακόμα και στις μέρες μας τα ψάρια τους. Προσωπικά έχω περάσει σε πρόταση που αφορά συνδυασμούς τεχνητών με νωπά ως ενιαίο δόλωμα που φυσικά απαιτεί κάποια εξοικείωση και εμπειρία και που κάλλιστα θα αποτελέσει θέμα για μελλοντικό άρθρο μας. Στη βόλτα μας τέτοιες ώρες ιδανικές για συρτή, ουρανός και θάλασσα φορούν τα καλά τους σε μυσταγωγικό, τελετουργικό εικόνων και συναισθημάτων και η καλή παρέα αν υπάρχει συμπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο.
Τώρα η επίσημη προσκεκλημένη θα χτυπήσει άξαφνα, οι χτύποι της καρδιάς θα αυξηθούν, η αδρεναλίνη θα μας πλημμυρήσει και το επόμενο γεύμα μας θα έχει ως κεντρικό μενού ένα από τα νοστιμότερα ψάρια των θαλασσών μας. Δεν πάει τίποτα χαμένο και με όποιο τρόπο και να τη μαγειρέψουμε είναι άριστη. Συγκεκριμένα στη κατσαρόλα, φρικασέ με χόρτα εποχής, μαγειρευτή με φασολάκια ή άλλα λαχανικά, σούπα το κεφάλι, ψητή στα κάρβουνα, τηγανητή σε κομματάκια η φούσκα της και τα συκώτια κτλ. Αρέσει σαν ψάρεμα και σαν τροφή, γι’ αυτό επιλέγουμε σφυρίδα για πάντα.